........หลักปฏิบัติอานาปานสติปาฐะ...........

ภิกษุนั้น ย่อมทำในบทศึกษาว่า

เราเป็นผู้ตามเห็นซึ่งความไม่เที่ยงอยู่เป็นประจำ จักหายใจเข้า ดังนี้ ;

ย่อมทำในบทศึกษาว่า

เราเป็นผู้ตามเห็นซึ่งความไม่เที่ยงอยู่เป็นประจำ จักหายใจออก ดังนี้ ;

ภิกษุนั้น ย่อมทำในบทศึกษาว่า

เราเป็นผู้ตามเห็นซึ่งความจางคลายอยู่เป็นประจำ จักหายใจเข้า ดังนี้ ;

ย่อมทำในบทศึกษาว่า

เราเป็นผู้ตามเห็นซึ่งความจางคลายอยู่เป็นประจำ จักหายใจออก ดังนี้

ภิกษุนั้น ย่อมทำในบทศึกษาว่า

เราเป็นผู้ตามเห็นซึ่งความดับไม่เหลืออยู่เป็นประจำ จักหายใจเข้า ดังนี้

ย่อมทำในบทศึกษาว่า

เราเป็นผู้ตามเห็นซึ่งความดับไม่เหลืออยู่เป็นประจำ จักหายใจออก ดังนี้ ;

ภิกษุนั้น ย่อมทำในบทศึกษาว่า

เราเป็นผู้ตามเห็นซึ่งความสลัดคืนอยู่เป็นประจำ จักหายใจเข้า ดังนี้ ;

ย่อมทำในบทศึกษาว่า

เราเป็นผู้ตามเห็นซึ่งความสลัดคืนอยู่เป็นประจำ จักหายใจออก ดังนี้ ;

(จบ จตุกกะที่สี่)

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย,

อานาปานสติอันบุคคลเจริญแล้ว ทำให้มากแล้ว อย่างนี้แล ;

ย่อมมีผลใหญ่ มีอานิสงส์ใหญ่ ;

ด้วยประการฉะนี้แล.

........หลักปฏิบัติอานาปานสติปาฐะ...........

ภิกษุนั้น ย่อมทำในบทศึกษาว่า

เราเป็นผู้รู้พร้อมเฉพาะซึ่งจิต จักหายใจเข้า ดังนี้ ;

ย่อมทำในบทศึกษาว่า

เราเป็นผู้รู้พร้อมเฉพาะซึ่งจิต จักหายใจออกดังนี้ ;

ภิกษุนั้น ย่อมทำในบทศึกษาว่า

เราเป็นผู้ทำจิตให้ปราโมทย์ยิ่งอยู่จักหายใจเข้า ดังนี้ ;

ย่อมทำในบทศึกษาว่า

เราเป็นผู้ทำจิตให้ปราโมทย์ยิ่งอยู่ จักหายใจออก ดังนี้ ;

ภิกษุนั้น ย่อมทำในบทศึกษาว่า

เราเป็นผู้ทำจิตให้ตั้งมั่นอยู่ จักหายใจเข้า ดังนี้ ;

ย่อมทำในบทศึกษาว่า

เราเป็นผู้ทำจิตให้ตั้งมั่นอยู่ จักหายใจออก ดังนี้

ภิกษุนั้น ย่อมทำในบทศึกษาว่า

เราเป็นผู้ทำจิตให้ปล่อยอยู่จักหายใจเข้า ดังนี้ ;

ย่อมทำในบทศึกษาว่า

เราเป็นผู้ทำจิตให้ปล่อยอยู่ จักหายใจออกดังนี้.

(จบ จตุกกะที่สาม)

........หลักปฏิบัติอานาปานสติปาฐะ...........

ภิกษุนั้น ย่อมทำในบทศึกษาว่า

เราเป็นผู้รู้พร้อมเฉพาะซึ่งปีติจักหายใจเข้า ดังนี้ ;

ย่อมทำในบทศึกษาว่า

เราเป็นผู้รู้พร้อมเฉพาะซึ่งปีติ จักหายใจออก ดังนี้ ;

ภิกษุนั้น ย่อมทำในบทศึกษาว่า

เราเป็นผู้รู้พร้อมเฉพาะซึ่งสุขจักหายใจเข้า ดังนี้ ;

ย่อมทำในบทศึกษาว่า

เราเป็นผู้รู้พร้อมเฉพาะซึ่งสุข จักหายใจออก ดังนี้ ;

ภิกษุนั้น ย่อมทำในบทศึกษาว่า

 เราเป็นผู้รู้พร้อมเฉพาะซึ่งจิตตสังขาร จักหายใจเข้า ดังนี้ ;

ย่อมทำในบทศึกษาว่า

เราเป็นผู้รู้พร้อมเฉพาะซึ่งจิตตสังขาร จักหายใจออก ดังนี้ ;

ภิกษุนั้น ย่อมทำในบทศึกษาว่า

เราเป็นผู้ทำจิตตสังขารให้รำงับอยู่จักหายใจเข้า ดังนี้ ;

ย่อมทำในบทศึกษาว่า

เราเป็นผู้ทำจิตตสังขารให้รำงับอยู่ จักหายใจออก ดังนี้ ;

(จบ จตุกกะที่สอง)

หลักปฏิบัติอานาปานสติ

........หลักปฏิบัติอานาปานสติปาฐะ...........

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย,

อานาปานสติอันบุคคลเจริญ ทำให้มากแล้ว.

ย่อมมีผลใหญ่ มีอานิสงส์ใหญ่.

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย,

อานาปานสติอันบุคคลเจริญ ทำให้มากแล้ว.

ย่อมทำสติปัฏฐานทั้งสี่ ให้บริบูรณ์.

สติปัฏฐานทั้งสี่ อันบุคคลเจริญให้มากแล้ว.

ย่อมทำโพชฌงค์ทั้งเจ็ดให้บริบูรณ์.

โพชฌงค์ทั้งเจ็ด อันบุคคลเจริญทำให้มากแล้ว.

ย่อมทำวิชชาและวิมุตติให้บริบูรณ์.

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย,

ก็อานาปานสติอันบุคคลเจริญ ทำให้มากแล้วอย่างไรเล่า,

จึงมีผลใหญ่ มีอานิสงส์ใหญ่ ?

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย, ภิกษุในธรรมวินัยนี้.

ไปแล้วสู่ป่า ก็ตาม,

ไปแล้วสู่โคนต้นไม้ ก็ตาม

ไปแล้วสู่โคนต้นไม้ ก็ตาม ;

นั่งคู้ขาเข้ามาโดยรอบแล้ว ;

ตั้งกายตรง ดำรงสติมั่น ;

ภิกษุนั้น เป็นผู้มีสติอยู่นั่นเทียว หายใจเข้า ;

มีสติอยู่ หายใจออก ;

ภิกษุนั้น เมื่อหายใจเข้ายาว

ก็รู้สึกตัวทั่วถึง ว่าเราหายใจเข้ายาว ดังนี้ ;

เมื่อหายใจออกยาว

ก็รู้สึกตัวทั่วถึง ว่าเราหายใจออกยาว ดังนี้ ;

ภิกษุนั้น เมื่อหายใจเข้าสั้น

ก็รู้สึกตัวทั่วถึง ว่าเราหายใจเข้าสั้น ดังนี้ ;

เมื่อหายใจออกสั้น ก็รู้สึกตัวทั่วถึง ว่าเราหายใจออกสั้น ดังนี้ ;

ภิกษุนั้น ย่อมทำในบทศึกษาว่า

เราเป็นผู้รู้พร้อมเฉพาะซึ่งกายทั้งปวง จักหายใจเข้า ดังนี้ ;

ย่อมทำในบทศึกษาว่า

เราเป็นผู้รู้พร้อมเฉพาะซึ่งกายทั้งปวง จักหายใจออก ดังนี้ ;

ภิกษุนั้น ย่อมทำในบทศึกษาว่า

เราเป็นผู้ทำกายสังขารให้รำงับอยู่จักหายใจเข้า ดังนี้ ;

ย่อมทำในบทศึกษาว่า

เราเป็นผู้ทำกายสังขารให้รำงับอยู่ จักหายใจออก ดังนี้

(จบ จตุกกะที่หนึ่ง)

..................( สังฆาภิถุติ)...................

..................( สังฆาภิถุติ)...................

สงฆ์สาวกของพระผู้มีพระภาคเจ้านั้น หมู่ใด, ปฏิบัติดีแล้ว ;

สงฆ์สาวกของพระผู้มีพระภาคเจ้าหมู่ใด, ปฏิบัติตรงแล้ว ;

สงฆ์สาวกของพระผู้มีพระภาคเจ้าหมู่ใด, 

ปฏิบัติเพื่อรู้ธรรมเป็นเครื่องออกจากทุกข์แล้ว ;

สงฆ์สาวกของพระผู้มีพระภาคเจ้าหมู่ใด, ปฏิบัติสมควรแล้ว ;

ได้แก่บุคคลเหล่านี้คือ :

คู่แห่งบุรุษ ๔ คู่, นับเรียงตัวบุรุษ ได้ ๘ บุรุษ ;

นั่นแหละ สงฆ์สาวกของพระผู้มีพระภาคเจ้า ;

เป็นสงฆ์ควรแก่สักการะที่เขานำมาบูชา ;

เป็นสงฆ์ควรแก่สักการะที่เขาจัดไว้ต้อนรับ ;

เป็นผู้ควรรับทักษิณาทาน ;

เป็นผู้ที่บุคคลทั่วไปควรทำอัญชลี ;

เป็นเนื้อนาบุญของโลก, ไม่มีนาบุญอื่นยิ่งกว่า ;

ข้าพเจ้าบูชาอย่างยิ่ง เฉพาะพระสงฆ์หมู่นั้น ;

ข้าพเจ้านอบน้อมพระสงฆ์หมู่นั้น ด้วยเศียรเกล้า ;

(กราบรำลึกพระสังฆคุณ)

............( ธัมมาภิถุติ)..............

............( ธัมมาภิถุติ)..............

พระธรรมนั้นใด, เป็นสิ่งที่พระผู้มีพระภาคเจ้า ได้ตรัสไว้ดีแล้ว ;

เป็นสิ่งที่ผู้ศึกษาและปฏิบัติ พึงเห็นได้ด้วยตนเอง ;

เป็นสิ่งที่ปฏิบัติได้ และให้ผลได้ ไม่จำกัดกาล ;

เป็นสิ่งที่ควรกล่าวกะผู้อื่นว่า ท่านจงมาดูเถิด ;

เป็นสิ่งที่ควรน้อมเข้ามาใส่ตัว ;

เป็นสิ่งที่ผู้รู้ก็รู้ได้เฉพาะตน ;

ข้าพเจ้าบูชาอย่างยิ่ง เฉพาะพระธรรมนั้น ;

ข้าพเจ้านอบน้อมพระธรรมนั้น ด้วยเศียรเกล้า ;

................พุทธาภิถุติ.................

...............(พุทธาภิถุติ)..............

พระตถาคตเจ้านั้น พระองค์ใด ;

เป็นผู้ไกลจากกิเลส ;

เป็นผู้ตรัสรู้ชอบได้โดยพระองค์เอง ;

เป็นผู้ถึงพร้อมด้วยวิชชาและจรณะ ;

เป็นผู้ไปแล้วด้วยดี ;

เป็นผู้รู้โลกอย่างแจ่มแจ้ง ;

เป็นผู้สามารถฝึกบุรุษที่สมควรฝึกได้ อย่างไม่มีใครยิ่งกว่า ;

เป็นครูผู้สอนของเทวคาและมนุษย์ทั้งหลาย ;

เป็นผู้รู้ผู้ตื่นผู้เบิกบานด้วยธรรม ;

เป็นผู้มีความจำเริญ จำแนกธรรมสั่งสอนสัตว์ ;

พระผู้มีพระภาคเจ้าพระองค์ใด,ได้ทรงทำความดับทุกข์ให้เเจ้งด้วยพระปัญญาอันยิ่งเองแล้ว, 

ทรงสอนโลกนี้พร้อมทั้งเทวดา, มารพรหม, และหมู่สัตว์พร้อมทั้งสมณพราหมณ์, 

พร้อมทั้งเทวดาและมนุษย์ให้รู้ตาม ;

พระผู้มีพระภาคเจ้าพระองค์ใด, ทรงแสดงธรรมแล้ว ;

ไพเราะในเบื้องต้น,

ไพเราะในท่ามกลาง,

ไพเราะในที่สุด,

ทรงประกาศพรหมจรรย์ คือแบบแห่งการปฏิบัติอันประเสริฐ บริสุทธิ์บริบูรณ์สิ้นเชิง, 

พร้อมทั้งอรรถะ (คำอธิบาย) พร้อมทั้งพยัญชนะ (หัวข้อ) ;

ข้าพเจ้าบูชาอย่างยิ่ง เฉพาะพระผู้มีพระภาคเจ้าพระองค์นั้น

ข้าพเจ้านอบน้อมพระผู้มีพระภาคเจ้าพระองค์นั้น ด้วยเศียรเกล้า

...............คำบูชาพระรัตนตรัย...............

..........คำบูชาพระรัตนตรัย...........

พระผู้มีพระภาคเจ้า, เป็นพระอรหันต์ ดับเพลิงกิเลสเพลิงทุกข์สิ้นเชิง ตรัสรู้ชอบได้โดยพระองค์เอง ;

ข้าพเจ้าอภิวาทพระผู้มีพระภาคเจ้า, ผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน

พระธรรมเป็นธรรมที่พระผู้มีพระภาคเจ้า, ตรัสไว้ดีแล้ว ;

ข้าพเจ้านมัสการพระธรรม.

พระสงฆ์สาวกของพระผู้มีพระภาคเจ้า, ปฏิบัติดีแล้ว ;

ข้าพเจ้านอบน้อมพระสงฆ์.

..............ปุพพภาคนมการ..................

............(ปุพพภาคนมการ).........

นะโม ตัสสะ ภะคะวะโตอะระหะโตสัมมาสัมพุทธัสสะ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า พระองค์นั้นซึ่งเป็นผู้ไกลจากกิเลส ตรัสรู้ชอบได้โดยพระองค์เอง